BİLİŞİM SUÇLARI (SİBER SUÇLAR) NEDİR? ŞİKAYET DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ
BİLİŞİM SUÇLARI (SİBER SUÇLAR) NEDİR? ŞİKAYET DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ
Av. Arb. Doğukan AKASLAN, LL.M
Bilişim suçları da denen siber suçlar genel olarak bilişim sistemlerinin güvenliğini tehdit etmesiyle oluşan suçlar kategorisinde değerlendirilir.Teknolojinin ilerlemesi ile birlikte bilişim suçları veya siber suçlar olarak bilinen suçlar hayatımızı çok yakından etkilemiştir ve söz konusu suçların işlenmesi oldukça kolaylaşmıştır.
Bu kapsamda değişime ve gelişime en açık olan suçu ise bilişim suçları oluşturmaktadır. Sürekli gelişen ve globalleşen dünyada yeni bir teknolojik gelişme bütün dünyaya yayılmaktadır. Bunun sonucunda dünyada ve ülkemizde de gelişen teknolojiye bağlı olarak yeni bilişim suçları ortaya çıkmıştır.
Ülkemizde de bilişim suçlarına yönelik hazırlanan bir kanun yoktur.Fakat onun yerine mevcut kanunlara bilişim suçlarıyla ilgili hükümler eklenmiştir.
Türkiye’de bilişim alanında gerçekleştirilen yasal düzenlemeler, genel olarak AB direktifleri ile entegre bir şekilde hazırlanmıştır. Bilişim suçları, her suçun kendi alanına ilişkin düzenlemeler içermektedir.
Bilişim suçlarına yönelik ülkemizde ilk kanuni taslak, 765 sayılı Türk Ceza Kanununa 1991 yılında eklenen “…bilgileri otomatik işleme tabi tutan sistem…” ibaresidir. Bundan sonra ortaya çıkan ihtiyaçlar sonucunda birçok kanuna bilişim ile ilgili hükümler eklenmiştir.
Bilişim suçları ile ilgili en spesifik ve en kapsamlı düzenleme 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda yer almaktadır.
Türk Ceza Kanununun onuncu bölümünde bilişim alanında suçlar başlığı altında bilişim sistemine girme, sistemi engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme ile banka ve kredi kartlarının kötüye kullanılması konularında düzenleme getirmiştir.
Türk Ceza Kanununun 243. 244. ve 245. maddelerinde bilişim suçları özel olarak düzenlenmiştir.
Bilişim suçları da denen siber suçlar genel olarak bilişim sistemlerinin güvenliğini tehdit etmektedir.
Bu suç kapsamında bilişim sistemlerine ait araçlar kullanılarak bir bilişim sisteminde kayıtlı olan veriler ve kullanıcılar hedef alınmaktadır.
BİLİŞİM SUÇLARINA DAİR ULUSLARARASI SÖZLEŞME
Bu sözleşmede “çocuk pornografisiyle bağlantılı suçlar” ,“yasadışı erişim”, “sisteme müdahale”, “cihazların kötüye kullanımı”, “bilgisayarla bağlantılı sahtecilik”, “bilgisayarla bağlantılı dolandırıcılık”, , “telif hakkı ve bununla bağlantılı hakların ihlâline ilişkin suçlar” ,“yasadışı araya girme”, “verilere müdahale”, gibi toplumu yakından ilgilendiren önemli suç kategorilerine ilişkin açıklama ve izahlar yapılmıştır
Sözleşmenin açıklayıcı raporunda belirtilen temel amaçları şu şekilde sayılabilir:
- Bilişim suçlarıyla ilgili taraf devletlerin yasal mevzuatlarını ve bağlantılı hükümlerini uyumlu hale getirmek,
- Siber suçların ve elektronik delil içeren diğer klasik suçların soruşturma ve kovuşturulması ile ilgili ulusal usul hukuku mevzuatına temel oluşturarak uluslararası muhakeme kurallarının yeknesaklaştırılmasını sağlamak,
- 3. Uluslararası adli yardım ve işbirliği alanında hızlı ve etkili bir sistem oluşturmak.
TÜRK CEZA KANUNU (TCK BİLİŞİM SUÇLARI)
“Bilişim Alanında Suçlar” başlıklı yasal düzenlemeler, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun Onuncu Bölüm’ünde (TCK 243-246) yer almaktadır.
TCK Bilişim Suçları Nelerdir?
- Bilişim sistemine girme (TCK 243)
- Sistemi engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme (TCK 244)
- Banka veya kredi kartlarının kötüye kullanılması (TCK 245)
- Yasak cihaz veya programlar (TCK 245/A)
Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen birçok başka suç tipi de yine bilişim sistemleri aracılığı ile işlenebilir.
Bunlar ;
Nitelikli hırsızlık suçunun bilişim sistemlerinin araç olarak kullanılması suretiyle işlenmesi (TCK 142/2-e)
Nitelikli dolandırıcılık suçunun bilişim sistemlerinin araç olarak kullanılması suretiyle işlenmesi (TCK 158/1-f)
Kumar oynanması için yer ve imkan sağlama suçunun bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle işlenmesi (TCK 228/3)
Örnek gösterilebilir.
YARGITAY CEZA GENEL KURULU BİLİŞİM SUÇLARI (SİBER SUÇ) TANIMI
Yargıtay Ceza Genel Kurulu bir kararında bilişim suçlarını şu şekilde tanımlamıştır:
Yargıtay CGK., 19.6.2007 tarih, 6-136/150 sayılı karar ;
“Bilişim sözcüğü ise, bilginin otomasyona tabi tutulması sonucunda işlenmesini, başka değişle, verinin saklanması, organize edilmesi, değerlendirilmesi, nakledilmesi, çoğaltılmasını da kapsamaktadır. Madde gerekçesinde bilişim sistemi, verileri toplayıp yerleştirdikten sonra bunları otomatik işlemlere tabi tutma olanağını veren manyetik sistem olarak tarif edilmiş, “veri” kavramının da tüm bilişim suçlarının üzerinde işlendiği suçun konusu olduğu kabul edilmiştir. Bu tanımlamalardan da anlaşıldığı üzere, bilişim sistemi, bilgisayara göre daha geniş bir alanı kapsayan bir üst kavramdır. Bilişim sisteminde veri iletişimi, bilgisayarla birlikte, elektronik, manyetik veya bazı mekanik araçlarla bir ağ üzerinden sağlanabilir. Bilişim suçları ise, verilere ve/veya veri işlemle bağlantısı olan sistemlere karşı bilişim sistemleri aracılığıyla işlenen suçlar olarak tanımlanabilir”. ()
BİLİŞİM SUÇLARI (SİBER SUÇLAR) ŞİKAYET NASIL YAPILIR
Gerek siber suçlar ve gerekse bilişim sistemlerinin araç olarak kullanıldığı diğer suçlar şikayete tâbi değildir.
Ancak bu suçlardan mağdur olmuş olan herkes şikayet hakkını kullanabilir.
Şikayet hakkı aşağıda gösterilen yol ve yöntemlerle kullanılabilir;
(1) Suça ilişkin ihbar veya şikâyet, Cumhuriyet Başsavcılığına veya kolluk makamlarına yapılabilir.
(2) Valilik veya kaymakamlığa ya da mahkemeye yapılan ihbar veya şikâyet, ilgili Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilir.
(3) Yurt dışında işlenip ülkede takibi gereken suçlar hakkında Türkiye’nin elçilik ve konsolosluklarına da ihbar veya şikâyette bulunulabilir.
(4) Bir kamu görevinin yürütülmesiyle bağlantılı olarak işlendiği iddia edilen bir suç nedeniyle, ilgili kurum ve kuruluş idaresine yapılan ihbar veya şikâyet, gecikmeksizin ilgili Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilir.
(5) İhbar veya şikâyet yazılı veya tutanağa geçirilmek üzere sözlü olarak yapılabilir.” (5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) “İhbar ve şikayet” başlıklı 158’ inci maddesi )
Bu düzenlemeye göre anılan suçlara dair şikayet başvuruları yazılı veya (tutanağa geçirilmek üzere) sözlü olarak;
Cumhuriyet Başsavcılıkları,
Emniyet Genel Müdürlüğü bağlı karakollar ve polis merkezleri
Jandarma Genel Komutanlığına bağlı karakollar ve polis merkezleri
Mahkemeler,
Valilik,
Kaymakamlık
İlgili diğer kurumlar nezdinde de yapılabilir.
Siber suçlarla mücadele için Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığı bünyelerinde Siber Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı kurulmuştur.
BİLİŞİM SUÇLARI (SİBER SUÇLAR) CEZALARI
Bu başlık altında bilişim suçları için TCK da öngörülen cezaları ele alacağız.
Bilişim Sistemine Girme Suçu
TCK 243.
“(1) Bir bilişim sisteminin bütününe veya bir kısmına, hukuka aykırı olarak giren veya orada kalmaya devam eden kimseye bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası verilir.
(2) Yukarıdaki fıkrada tanımlanan fiillerin bedeli karşılığı yararlanılabilen sistemler hakkında işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranına kadar indirilir.
(3) Bu fiil nedeniyle sistemin içerdiği veriler yok olur veya değişirse, altı aydan iki yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
(4) Bir bilişim sisteminin kendi içinde veya bilişim sistemleri arasında gerçekleşen veri nakillerini, sisteme girmeksizin teknik araçlarla hukuka aykırı olarak izleyen kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
Sistemi Engelleme, Bozma, Verileri Yok Etme Veya Değiştirme Suçu
TCK 244.
“(1) Bir bilişim sisteminin işleyişini engelleyen veya bozan kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Bir bilişim sistemindeki verileri bozan, yok eden, değiştiren veya erişilmez kılan, sisteme veri yerleştiren, var olan verileri başka bir yere gönderen kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(3) Bu fiillerin bir banka veya kredi kurumuna ya da bir kamu kurum veya kuruluşuna ait bilişim sistemi üzerinde işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
(4) Yukarıdaki fıkralarda tanımlanan fiillerin işlenmesi suretiyle kişinin kendisinin veya başkasının yararına haksız bir çıkar sağlamasının başka bir suç oluşturmaması halinde, iki yıldan altı yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.”
Banka veya Kredi Kartlarının Kötüye Kullanılması Suçu
Bir başkasına ait olan banka/kredi kartını herhangi bir sebeple ele geçirmiş olan kişinin bu kartı sahibinin rızası dışında kullanarak menfaat sağlaması; bu tür kartların sahte olarak üretilmesi, satılması, devredilmesi, kabul edilmesi, kullanılması yasada bağımsız bir suç olarak düzenlenmiştir.
TCK 245.
“(1) Başkasına ait bir banka veya kredi kartını, her ne suretle olursa olsun ele geçiren veya elinde bulunduran kimse, kart sahibinin veya kartın kendisine verilmesi gereken kişinin rızası olmaksızın bunu kullanarak veya kullandırtarak kendisine veya başkasına yarar sağlarsa, üç yıldan altı yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(2) Başkalarına ait banka hesaplarıyla ilişkilendirilerek sahte banka veya kredi kartı üreten, satan, devreden, satın alan veya kabul eden kişi üç yıldan yedi yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(3) Sahte oluşturulan veya üzerinde sahtecilik yapılan bir banka veya kredi kartını kullanmak suretiyle kendisine veya başkasına yarar sağlayan kişi, fiil daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı takdirde, dört yıldan sekiz yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(4) Birinci fıkrada yer alan suçun;
- a) Haklarında ayrılık kararı verilmemiş eşlerden birinin,
- b) Üstsoy veya altsoyunun veya bu derecede kayın hısımlarından birinin veya evlat edinen veya evlâtlığın,
- c) Aynı konutta beraber yaşayan kardeşlerden birinin,
Zararına olarak işlenmesi hâlinde, ilgili akraba hakkında cezaya hükmolunmaz.
(5) Birinci fıkra kapsamına giren fiillerle ilgili olarak bu Kanunun malvarlığına karşı suçlara ilişkin etkin pişmanlık hükümleri uygulanır.”
Yasak Cihaz veya Programlar
TCK 245/A.
(1) Bir cihazın, bilgisayar programının, şifrenin veya sair güvenlik kodunun; münhasıran bu Bölümde yer alan suçlar ile bilişim sistemlerinin araç olarak kullanılması suretiyle işlenebilen diğer suçların işlenmesi için yapılması veya oluşturulması durumunda, bunları imal eden, ithal eden, sevk eden, nakleden, depolayan, kabul eden, satan, satışa arz eden, satın alan, başkalarına veren veya bulunduran kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.”
Bilişim Suçları (Siber Suçlar) Yargıtay Kararları
Bilişim suçlarına ilişkin Yargıtay’ın muhtelif dairelerince verilmiş birçok karar bulunmaktadır.
Yargıtay 12 CD. 22/12/2014 tarih, E. 2014/10843, K. 2014/26243 sayılı kararı
“Sanığın, mağdur G.’nin, e-posta adresi ve şifresi ile facebook hesabı için yeni şifre oluşturarak hesabına girmesi, hesaba fotoğraf yerleştirdikten sonra e-posta adresi ve facebook hesabının şifrelerini değiştirerek mağdurun hesaplara erişimine engel olması biçimindeki eyleminin, TCK’nın 244/2. maddesine uygun bulunduğu gözetilmeden, olayda uygulama yeri bulunmayan aynı Kanunun 244/1. maddesi uyarınca hüküm kurulması, Kanuna aykırı…”
Yargıtay 8 CD. 15/05/2014 tarih, E. 2013/4359, K. 2014/12455 sayılı kararı
“Sanıkların İl Emniyet Müdürlüğüne ait internet sitesine izinsiz olarak girerek işleyişini engelleyip bozmaktan ibaret eylemlerinin TCK.nun 244/1-3 maddelerine uyan suçu oluşturduğu gözetilmeden aynı Yasanın 244/2-3. maddesiyle uygulama yapılması aleyhe temyiz olmadığından bozma nedeni yapılmamıştır”
Yargıtay 11 CD. 12/10/2009 tarih, E. 2008/11060, K. 2009/11936 sayılı kararı
“Dolandırıcılık suçu, hileli davranışlarla bir kişinin aldatılıp onun veya bir başkasının zararına, failin kendisine veya bir başkasına yarar sağlanması suretiyle oluşur. Suçun maddi unsurunu oluşturan hareketlerin, gerçek kişiye yöneltilmiş olması, onun kandırılarak çıkar sağlanması gerekir. Gerçek bir kişiyle karşı karşıya gelmeden, yüz yüze veya telefon, bilgisayar, bilgi geçer gibi bir başka vasıta kullanılarak görüşmeden, konuşmadan, hileli davranışlarla gerçek kişiler dolandırılmadan sadece bilişim sistemi kullanılarak doğrudan doğruya çıkar sağlanması halinde TCK’nın 244/4. maddesindeki suç gerçekleşecektir”
Yargıtay 11.CD., 09.06.2010 tarih ve E. 8794, K. 2010/6907 sayılı kararı
“Sanık T.O’nin oluşa uygun olarak sübutu kabul edilen, diğer sanıklarla fikir ve eylem birliği içerisinde, şikayetçiler Y. N., E.S.Ö, M.F.Y ve H.Y’ye ait internet bankacılığı şifre bilgilerini ele geçirip, bu şifreleri kullanarak onların hesaplarından kendi hesaplarına ya da sahte isimlerle açtırdıkları hesaplara para aktarmaları eylemlerinin, mağdur sayısınca birbirinden ayrı bağımsız bilişim suçlarını oluşturduğu gözetilmeden zincirleme tek suçu oluşturduğunun kabulü ile yazılı şekilde hüküm kurulması…”
Bilişim Suçları Şikayet Dilekçesi Örneği (Siber Suçlar Şikayet Dilekçesi)
Bilişim araçları aracılığıyla işlenen siber suçlar büyük çeşitlilik göstermektedir. Bu yüzden tüm bu suçların hepsini içine alacak bir şablon dilekçe örneği sunmak mümkün değildir.
Ancak bu konuda yazılacak dilekçelerde genel olarak şu hususlara dikkat edilmesi isabetli olacaktır:
Suçun işlendiği tarih ve mümkünse tam saat bilgisi
Suç neticesinde ortaya çıkan zarara ilişkin belgeler (banka kayıtları,dekontlar vs.)
Suçun ispatına yarayacak ve elde bulunan tüm veriler (Ekran fotoğrafları, çıktılar, cihazlar vs.)
Şüphelinin açık kimliği tespit edilebilmiş ise kimlik ,adres bilgisi,diğer bilgiler
Bilişim suçları dolandırıcılığına karşı bir avukat ile yol alınması mağdur açısından önemli bir detaydır.
Ancak vekili olmayan vadandaşlar da kendi imkanlarıyla yukarıda belirttiğim şikayet mercilerine başvurularını yapabilirler bunun için aşağıda hazırladığım dilekçe örneği kullanılabilir.
…… CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞINA
ŞİKAYETÇİ:
ADRES :
ŞÜPHELİ :
ADRES :
SUÇ :
SUÇ TARİHİ ve YERİ:
DELİLLER:
İLGİLİ KANUN MADDELERİ:
AÇIKLAMALAR:
….. tarihinde, saat….. sıralarında şahsi kullanımımda olan …….. kullanıcı adlı İNSTAGRAM hesabıma kimliği belirsiz kişilerce saldırı düzenlenmiş ve hesabım bu kişilerce ele geçirilmiştir. Bu hesaptan benim adıma seri hâlde Ek’te bir çıktısını sunmuş olduğum GÖNDERİLER atılmış, ayrıca takipçisi bulunduğum hesaplara benim adımla mesajlar DM(direct message) gönderilmiştir. Hesabıma defalarca girmeye çalıştığım hâlde şifresi değiştirilmiş olduğundan herhangi bir netice elde etme imkânım olmamıştır.
Söz konusu eylemi gerçekleştiren kişi/kişilerden şikayetçiyim.
NETİCE ve TALEP:
Yukarıda arz ve izah edilen açıklamalar çerçevesinde;
Anılan sosyal medya hesabımın kurtarılarak tarafıma verilmesi,
Ayrıca söz konusu eylemi gerçekleştiren kişi/kişiler tespit edilerek eylemlerine uyan suç/suçlardan dolayı haklarında KAMU DAVASI AÇILMASI hususunda,
Gereğini takdirlerinize saygılarımızla arz ederim…../…../……
Referanslarımız ve talepleriniz için [email protected] mail adresine başvurabilirsiniz.
Av. Arb. Doğukan AKASLAN, LL.M